Czy warto wybrać się do Żagania na weekend? Co warto odwiedzić w Żaganiu? Na co warto zwrócić uwagę? Na te i inne pytania znajdziecie odpowiedź w poniższym tekście.
Jesteście gotowi na odkrywanie tego liczącego niecałe 26 tys. mieszkańców miasta położonego w województwie lubuskim?
Poaugustiański zespół klasztorny w Żaganiu
Poaugustiański zespół klasztorny – to najcenniejszy zabytek Żagania i jeden z najcenniejszych w całej Polsce. Sylweta wieży klasztornego kościoła dominuje z dala nad całym miastem!
Początkowo był tu zamek, który w 1285 r. książę żagański Konrad II Garbaty przekazał przybyłym rok wcześniej kanonikom reguły św. Augustyna, Zakonnicy
przekształcili go w klasztor. Kanonicy pozostali w Żaganiu do 1810 r. do czasu kasaty zakonu przez władze pruskie. Od tego czasu budynki pełniły różne funkcje.
W skład zespołu klasztornego wschodzą – kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP, dawny klasztor, pałac opacki, konwikt oraz spichlerz klasztorny.
Kościół pw. Wniebowzięcia NMP to trzynawowa bazylika powstała w 2 poł. XIV w. i przebudowana w XV i XVI w. na miejscu wcześniejszej świątyni z XIII w. Podczas przebudowy na pocz. XVI w. zbudowano wieżę, podwyższono nawę główną i wzniesiono wieli zachodni szczyt, wzbogacony w kolejnym stuleciu o
dwukondygnacyjną renesansową loggię. Wewnątrz budowli, gdzie zachowała się część gotyckich sklepień, warto zwrócić na bogate barokowe wyposażenie, jak organy, stalle oraz XVI-wieczny ołtarz św. Trójcy.
W bocznej kaplicy umieszczony jest gotycki sarkofag księcia głogowsko żagańskiego Henryka IV Wiernego (ok. 1291-1342).
Budynki klasztorne mają kształt barokowy z przebudowy po pożarze z 1730 r. z zachowanymi elementami gotyckimi.
Najcenniejszym miejscem w całym obiekcie jest XVIII-wieczna klasztorna biblioteka ze zbiorem starodruków. Wejście do niej prowadzi przez… szafę. To najlepiej zachowany w Polsce księgozbiór pochodzący z jednego miejsca. Sklepienia zdobią freski jednego z najwybitniejszych malarzy śląskiego baroku Georga Wihelma Neunhertza. W bibliotece posiadającej znakomitą akustykę wykorzystywanej do koncertów znajdują się też dwa XVII-wieczne globusy.
W budynku klasztornym godna uwagi jest też empora przekształcona z dawnego dormitorium z ciekawymi relikwiarzami św. Krystiana i św. Teodora, oraz piwnice, gdzie składowane jest żagańskie wino, które można tam również zdegustować.
Jednym z najciekawszych obiektów jest dawny spichlerz z końca XV w., który zachował późnogotycką elewacje z ostrołukowymi blendami.
Ciekawostki
-na wieży kościelnej zainstalowano w 1770 r. pierwszy na Śląsku piorunochron
-w budynku konwiktu w latach 1783-1795 działał punkt pierwszej na świecie sieci meteorologicznej Societas Meteorologica Palatina.
-wieża konwiktu powstała dla prowadzenia obserwacji astronomicznych. Wewnątrz znajdują się freski związane z pobytem w Żaganiu Johannesa Keplera.
Zwiedzanie klasztoru jest możliwe tylko z przewodnikiem – odbywa się bezpłatnie.
Informacje kontaktowe znajdują się przed wejściem, na dziedzińcu klasztornym.
Pałac książęcy w Żaganiu
Powstał on na miejscu drugiego z kolei średniowiecznego zamku książąt żagańskich, po tym jak książę Konrad II Garbaty przekazał swoją pierwszą siedzibę na potrzeby klasztoru kanoników regularnych św. Augustyna. Pozostałości zamku w postaci piwnic znajdują się 3 metry poniżej pałacu, który zaczął powstawać ok. 1630 na potrzeby księcia Albrechta Wallensteina, wybitnego dowódcy wojsk habsburskich. Budowa palazzo in fortezza została przerwana przez śmierć właściciela i wznowiona przez rodzinę Lobkowiców wg projektu włoskiego architekta Antonio della Porta.
Do najważniejszych zmian doszło pod koniec XVIII i w 1 połowie XIX w. za czasów księcia Piotra Birona i jego córki Doroty de Talleyrand Perigord, która uczyniła tutejszy dwór jednym z najważniejszych w Europie. Pałac pozostał w rękach rodu de Talleyrand, do czasu, gdy Boso II de Talleyrand został w latach 30. XX w. stracił niemieckie obywatelstwo. Pałac pełnił przez pewien czas muzeum wnętrz, w czasie wojny szpitala wojskowego, Po wojnie pełnił m.in. rolę spichlerza, a następnie magazynu dzieł sztuki rabowanych przez Armię Czerwoną wywożonych do ZSRR.
Obecnie budowla pełni rolę Żagańskiego Pałacu Kultury.
Większość wnętrz została wyrabowana, ale same pomieszczenia robią duże wrażenie. Można je zwiedzać z przewodnikiem z Centrum Informacji Turystycznej mieszczącym się przed wejściem do pałacu.
Do pałacu przylega rozległy park o powierzchni blisko 78 hektarów. Powstał on wraz z pałacem w XVII w., ale został znacznie przekształcony przez księżnę Dorotę. Za sprawą rzeki Bóbr, która przez niego przepływa podzielony jest na trzy części – bezpośrednio przylegający do pałacu przedni, położony na wyspie środkowy zwany bażanciarnią i usytuowany na drugim brzegu Bobru park górny.
Ciekawostka – pałac zdobią maszkarony. Według legendy artysta sprzedał swoją duszę diabłu, który w zamian miał mu pokazywać swoje różne oblicza. Gdy w końcu zniecierpliwiony diabeł pokazał swoje prawdziwe oblicze, artysta przerażony na jego widok zmarł i nie dokończył dzieła; jedno z okien pozostało puste.
Cennik: Bilet normalny 20 PLN – usługa z przewodnikiem
Godziny otwarcia i pełna informacja biletowa na stronie www.turystyka.zagan.pl
Wieża Widokowa – wieża dawnego kościoła ewangelickiego
To jedyna pozostałość po jednym z 6 ewangelickich kościołów „łaski” jakie powstały na rządzonym przez katolickich Habsburgów Śląsku. Wieża została dobudowana w poł. XIX w. Kościół został rozebrany po II wojnie światowej, a wieża pełni rolę punktu widokowego. Na jej szczyt prowadzi 218 stopni. Aby na nią wejść należy się udać do Centrum Informacji Turystycznej.
W wieży jest też krypta, gdzie byli pochowani członkowie rodu książęcego wyznania luterańskiego, w tym ostatni książę Kurlandii Piotr Biron. Ponad kryptą znajduje się kaplica, w której uwagę zwraca ozdobna krata z wizerunkami aniołów śmierci przykrywająca otwór w posadzce służący do opuszczania trumien.
Cennik:
Bilet normalny 10 PLN, ulgowy 8 PLN. Informacje o godzinach otwarcia znajdziesz na stronie: www.turystyka.zagan.pl
Kaplica Grobu Pańskiego w Żaganiu
Kaplica Bożego Grobu pochodzi z ok. 1600 r. i jest miniaturową kopią kościoła Grobu Pańskiego w Jerozolimie w jego średniowiecznej postaci. Jest jedną z trzech
w Polsce, które nie są częścią większego zespołu. Na murze z piaskowca widać wyryte XVII -wieczne napisy pozostawione przez pielgrzymów. Kaplica ta znajduje się na cmentarzu położonym przy kościele Nawiedzenia NMP w Żaganiu (tzw. Kościół „na Górce”).
Mury miejskie
Z powstałych w okresie XIII-XIV w. kamienno-ceglanych murów zachowały się tylko fragmenty. Większość wyburzono w XIX w., w tym wszystkie trzy bramy. Zachowane fragmenty z dwiema basztami zachowały się do wysokości 5 metrów. Najlepiej zachowane mury znajdują się przy ul. Rybackiej i przy Placu Generała Maczka, gdzie na miejscu dawnej fosy biegnie ścieżka spacerowa.
Muzeum Obozów Jenieckich w Żaganiu
Muzeum Obozów Jenieckich położone jest kilka kilometrów od centrum Żagania. Jest to miejsce poświęcone kompleksowi obozów jenieckiech Stalag VIIIC dla szeregowych oraz podoficerów wojsk lądowych (od 1939 r.) i Luft Stalag 3 (od 1942 r.) dla oficerów lotnictwa.
Przebywało tu blisko 26 tys. jeńców różnych narodowości – głównie Brytyjczycy, Francuzi, ale też Amerykanie, Polacy, Australijczycy, Kanadyjczycy i wielu innych. Jeńcy wielokrotnie próbowali uciec . Najbardziej znane są dwie ucieczki tzw. „Drewniany Koń” z 1943 r. (3 jeńców) i „Wielka Ucieczka” tunelem Harry w nocy z 24/25 marca 1945. r. (76 jeńców).
Muzeum składa się z betonowego pawilonu, rekonstrukcji jednego z baraków, wieży strażniczej oraz kopii fragmentu tunelu Harry (jest krótsza). Na wystawie prezentowane są poza makietą obozu i rekonstrukcją jednego z pomieszczeń barakowych, pamiątki związane z jeńcami i historią obozów. Do najciekawszych , obiektów należą oryginalne przedmioty wydobyte z ziemi na terenie dawnych obozów, tym zachowane fragmenty wyposażenia tuneli ucieczkowych i rekonstrukcje innych.
W odległości ok. 1,5 km od muzeum znajduje się zaznaczone miejsce, w którym jeńcy wykopali tunel „Harry”. W miejscu gdzie przebiegał tunel zauważysz tablice pamiątkowe z nazwiskami wszystkich uczestników. Nazwiska są oznaczone kolorami. Kolor zielony oznacza, że ucieczka była udana, niebieski – to schwytani, ale przeżyli, czarny – rozstrzelani.
Informacje praktyczne:
Inne ciekawe miejsca w Żaganiu
Warto zwrócić uwagę na tzw. Dom Wdowi — klasycystyczny pałac pełniący obecnie funkcję siedziby władz miasta. Powstał on pod koniec XVIII w. dla księżnej Anny Doroty von Medem, matki słynnej księżnej Doroty zw. Dino.
Kościół pw. Świętego Krzyża – to dawny kościół szpitalny ufundowany przez księżną Dorotę. W kościelnym mauzoleum spoczywają katoliccy członkowie rodziny książęcej, w tym sama księżna Dorota de Tallleyrand-Perigord.
Kościół św. Piotra i Pawła – to pozostałość po klasztorze franciszkanów. Najstarsze elementy budowli, w tym prezbiterium pochodzą z czasów fundacji klasztoru przez księcia Konrada II Garbatego w 1292 r. Po pożarze z XV w. przebudowny i podwyższony, a w 1604., gdy kościół przejęli ewangelicy dobudowano
wieżę. Po kolejnym pożarze kościół przebudowano w stylu barokowym i klasycystycznym. Pomimo tego zachował wiele cech gotyckiej budowli.
Dawne Kolegium Jezuickie – powstało w XVII w. na miejscu dawnego zniszczonego klasztoru franciszkanów. Najstarszą część barokowej budowli zaprojektował ten sam architekt, który był budowniczym żagańskiego pałacu – Antonio della Porta. Po kasacie zakonu jezuitów w 1787 r. budynki kolegium pełniły różne funkcje. Obecnie znajduje się w nich szkoła.
Warto też wybrać się na Rynek – serce średniowiecznego miasta. Miejsce to poważnie ucierpiało w 1945 r. Zachowało się tylko kilka, nielicznych renesansowych i barokowych kamienic oraz XIX- wieczna wieża ratuszowa z fragmentami XVI -wiecznego ratusza. Smutne wrażenie robią wyrwy po zniszczonych kamienicach, szczególnie na obszarze zabudowy śródrynkowej.
Ulica Warszawska – to jedna z lepiej zachowanych ulic ze zwartą zabudową kamienic z XVIII i XIX w.. Obecnie jest to pieszy deptak, na którym stoi pomnik astronoma Johannesa Keplera, który w Żaganiu spędził dwa ostatnie lata swojego życia. W jednej z cukierni przy tej ulicy można spróbować też lokalnego ciastka o nazwie „keplerek”.
